Matematik Bölümü

Bugün 14 Mart Dünya Pi Gününün 30. Yıldönümü…

Pi günü, ünlü matematik sabiti Pi sayısı anısına özel kabul edilmiştir ve her yıl 14 Mart’ta tüm dünyada çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır. Pi gününün bu günde kutlanmasının sebebi Amerikan tarih formatında 14 Mart gününün 3/14 olarak geçmesi ve bunun pi sayısının en yaygın kullanımını anımsatmasıdır. Pi günü Türkiye’de ilk defa 2007 yılında kutlanmıştır.

Pi sayısı için en yaygın yaklaşım 3,14'tür. Gerçek değeri ise 3,141592653589793238462643383... şeklinde devam etmektedir. Çemberin çevresinin ve alanın hesaplanması başta olmak üzere matematik, geometri ve fizik gibi bilimlerde büyük bir öneme sahiptir. Pi temel olarak hacim ve alan gibi geometrik hesaplamalarda kullanılır. Gündelik hayata uyarlayacak olursak, pi sayısını kullanmadan silindir şeklindeki bir su tankında size kaç günlük su kaldığını tam olarak bilmeniz imkânsızdır.

Çok yaygın olarak kullanılmamakla birlikte pi sayısı “Arşimet sabiti” ve “Ludolph sayısı” olarak da bilinir. Standart kullanım haline gelen resimdeki gösterimi, 1737 yılında Euler’in bu sembolü benimsemesinden sonra yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. ''Pi'' ise Yunanca’daki “περίμετρον (çevre)” sözcüğünün ilk harfidir.

Pi sıradan bir sayı değil. Basit görünmesine rağmen değiştirilemez bir sayı olan Pi irrasyoneldir. İrrasyonel olmasından dolayı hiçbir zaman sonlu bir sayı dizini olarak ifade edilemez ve virgülden sonra gelen ifadeler sonsuz sayıda tekrarsız rakam içerir.

Pi’nin rakamlarını ezberleme çok kişinin ilgisini çekmiştir. Bu konudaki rekor pi’nin ilk 67.890 rakamını ezberlemiş olan Lu Chao adındaki bir Çinliye aittir. Guinness Dünya rekoru olarak kayda geçen bu olay 24 saat 4 dakika sürmüştür.

Pi sayısının en fazla basamağını hesaplamak da en çok basamağını ezberlemek gibi ilgi çekici olmuştur. Günümüzde pi sayısının en fazla virgülden sonraki 2.7 trilyonuncu basamağı biliniyor. Fransız bilgisayar mühendisi Fabrice Bellard kendi bilgisayarını kullanarak pi sayısının 2.7 trilyon hanesini hesaplayarak kendisinden önceki 2,6 trilyon basamaklık rekoru geçmiş oldu. Fabrice’ten önceki rekor Japon Daisuke Takahashi’ye aitti. 2.7 trilyon basamağın bilgisayara yazılması 310 milyon sayfa sürmüş ve harddiskte 2.4 TB yer kaplamıştır. Bu da yaklaşık 1 milyon mp3 boyutunda yer demek.

Pi sayısı ne işe yarar! İzleyin…